Д.Тэрбишдагва номынхоо ачаар Бернау хэмээх нутгаараа зочлов

Д.Тэрбишдагвын “УЛААН БИЧИН ЖИЛД - Монгол гэрээс Бранденбургийн хаалга хүрсэн нүүдэлчин” номоо танилцуулах уулзалт 2021 оны 11-р сарын 5-ны өдөр Берлин хотын хойморт залгаа орших Бернау хотод үргэлжлэв.  Номын зохиогч Д.Тэрбишдагва 1988-1990 онд тус хотын харьяа Богензее дэх БНАГУ-ын  Германы чөлөөт залуучуудын эвлэлийн дээд сургуульд орчуулагч-багш, 1992-1994 онд тус Бернау хотын захиргааны гадаад иргэдийн асуудал хариуцсан хэлтэст мэргэжилтэнээр ажиллаж байсан гээд түүний амьдрал, ажил, залуу настай холбоотой чухал газар болох нээ хэмээн бодож байлаа.   Түүний намтрыг харахад Берлин, Бернау гэсэн хоёр хот түүний амьдралтай аргагуй чухал холбоотой нь харагддаг. Энэ хотыг зорихдоо номын зохиогч нэг л яарсан, догдолсон, тэмүүлсэн, хэн хэн ирэх бол хэмээн эхнэртэйгээ ярилцан, нэг л баярын хүлээлт үүсгэсэн сэтгэлтэй харагдав. Түүний гучаад жилийн өмнөх ажил, амьдралын нандин дурсамжууд хөвөрч, мөр зэрэгцэн багшилж, ажиллаж байсан нөхөдтэйгээ, үр хүүхдүүдтэйгээ амьдарч байсан хоттойгоо удаан хугацааны дараа уулзах гэж байгаа болохоор арга ч үгүй биз ээ. Бернау хотын захиргааны харьяа Урчуудын  үзэсгэлэнгийн танхимаар оронгуут л хэд хэдэн хүмүүс дуу алдацгааж, номын зохиогчтой тэврэлдэн уулзацгаав. Бернау хотын дарга А.Штаал хамгийн түрүүнд ирж, хотынхоо “ууган гадаадын оршин суугч”-аа хүндэтгэн хүлээж байв.  Хамт ажиллаж байсан хүмүүс, хөршүүд, танилууд нь удалгүй цугларч, дуу шуугиан ихтэй байлаа.  

Бернау хотын дарга А.Штаал номын танилцуулах уулзалтыг нээж, “Манай Бернау хотод ажиллаж, амьдарч байсан Монголын иргэн маань биднийгээ зорьж ирэн, номоо танилцуулах гэж буйд тун баяртай байна. Хэвлэлийн газраас олон сарын өмнө номыг нь надад бэлгээр ирүүлсэн нь энэ хүний хувьд Бернау хот ямар чухлыг илтгэж байна. 6 жил гаруй энэ хоттой ажил амьдралаа холбосон, Карл-Маркс гудамжны 35-д оршин сууж, хүүхдүүд нь манай сургуульд явж байсан гээд сайхан сэтгэгдлүүдээ номондоо оруулсанд талархаж байна. Энд байхдаа Берлиний хана нурж, хоёр өөр  ертөнц тэврэлдэхийг харж, би өөрчлөгдлөө гэж номондоо гайхалтай сайхнаар бичсэн байна. Мөн манай хотод амьдарч байсан Тэрбишдагва гуай эх орондоо эргэн очиж, чухал албууд хашиж, ард түмнийхээ төлөө зүтгэж буйг болон номоо герман хэл дээр гаргасныг нь хараад маш их бахархаж байна. Бернау хот, тус хотын иргэдийн нэрийн өмнөөс танд баярлалаа” хэмээн маш элэгсэг үг хэлэв. Бернау хотод болсон тэрхүү номын үдшийг зорьж ирсэн хүмүүс зохиогчийн охин Т.Одсүрэнгийн аавынхаа номоос унших хоолойн өнгө, үгийн дуудлага, уран сайхан уншиж буйг магтаж, мэргэжлийн хүн шиг байна хэмээн урам хайрлаж байлаа. Зохиогч Хөх Монгол хамтлагийнхныг урин,  морин хуур, хөөмийн аялгуугаар номын арга хэмжээгээ чимсэн нь Бернау хот түүний хувьд ямар чухлыг илтгэж байлаа.  Хамтлаг маань ч Бернау хотын соёлын арга хэмжээнд уригдав. 

Номын зохиогч Д.Тэрбишдагва “Амьдралын минь идэр насны алтан үе, социализмаас зах зээлд шилжсэн эхний учраа олохгүй хүндхэн цаг мөчүүд, ажиллаж байсан сургууль маань хаагдаж, ажилгүйдэлд орж, гэр бүлээ цаашид хэрхэн тэжээж, Монголд байгаа хэдээ яаж дэмжих билээ хэмээн бодол хөврүүлсэн нойргүй олон шөнө, хүүхдүүд минь сургуульд орж А үсэг заалгасан аз жаргал, шинэ жилийн баяр, төрсөн өдрийн баярууд гээд инээд дүүрэн цаг мөчүүд гээд олон мартагдашгүй дурсамжууд энэ хоттой маань  шууд холбоотой. Номын танилцуулганд олон хуучны андууд, хөршүүд минь иржээ. Идэр залуу насандаа МХЗЭ- н илгээлтээр Германы залуучуудын байгууллагын дээд сургуульд  1990 оны эхэн хүртэл монгол залуучуудын удирдах ажилтнуудыг эвлэл, олон нийтийн ажилд нарийн мэргэшүүлэхээр ажиллаж, гэр бүлээрээ амьдарч байсан Бернау хэмээх ээлтэй сайхан хотод эргэн ирж, эртний андууддаа номоо танилцуулж байгаадаа  сэтгэл ихэд хөдөлж байна” гэж сайхан дурсамжаасаа хуваалцав.  Хотын дарга Андре Штаал "Бернаугийн хуучин оршин суугч" танд  баяр хүргэе гээд таны болон гишүүн асан Лу.Болдын хамтран бэлэглэсэн монгол гэр бернаучууд, хүүхдүүдийн цугларах дуртай газар шүү. Ирэх долоо хоногт шинэ Бернау хотоо өөрөө биечлэн танилцуулна” хэмээн онцлон хэлж, амжилт хүсэн үдэв. Зохиогчийн өөрийнх нь ажиллаж, амьдарч байсан газар болсон уулзалт бусдаас нэг л онцгой мэдрэмж төрүүлж байв. Зохиогч, зочдын ярих зүйл мундахгүй байсан болоод ч тэрхүү уулзалтын хугацаа товлосноос удаан үргэлжлэв.

Зохиогч маань их л сэтгэл хангалуун байгаа бололтой найз нөхөд, танилуудтайгаа тэврэлдэн, хаягаа солилцож байлаа. Тэднээс зохиогчийг гэртээ айлчлахыг урьсан урилга ч их байгаа бололтой. Хотын захиргаатай 2022 оны 3-р сард  арга хэмжээ хамтран зохион байгуулахаар тохиролцов. “Манай Бернау хот бидэнд тун ч ээлтэй байсан шүү” хэмээн сэтгэл хангалуун хэлж буй нь монгол хүн төрсөн буйраа эргээд баяр хөөртэй болдог шиг санагдлаа. 

Үргэлжлэл дараагийн дугаарт

Д.Доржпагма